"soạn bài hoàng lê nhất thống chí" là một tác phẩm sử thi hào hùng, ghi lại chiến thắng vĩ đại của dân tộc Việt Nam trong cuộc khởi nghĩa lật đổ chế độ phong kiến thống trị của nhà Hậu Lê và thành lập triều đại Tây Sơn. Bố cục tác phẩm được xây dựng một cách chặt chẽ, hợp lý, góp phần làm nổi bật nội dung chính và tạo nên sự hấp dẫn cho người đọc.
I. Khái quát chung về bố cục tác phẩm:
"Hoàng Lê nhất thống chí" gồm 3 quyển, mỗi quyển đều có nội dung riêng biệt nhưng liên kết chặt chẽ với nhau, tạo nên một bức tranh hoành tráng về cuộc khởi nghĩa của nhà Tây Sơn.
Quyển thứ nhất: Kể về sự kiện lịch sử từ năm 1788 đến năm 1789, từ sự khởi nguyên của cuộc khởi nghĩa đến sự thành công của cuộc khởi nghĩa, lật đổ chế độ phong kiến thống trị của nhà Hậu Lê và thành lập triều đại Tây Sơn.
Quyển thứ hai: Kể về sự kiện lịch sử từ năm 1789 đến năm 1790, kể về cuộc chiến chống quân xâm lược Xiêm La của nhà Tây Sơn và chiến thắng huy hoàng của quân Tây Sơn.
Quyển thứ ba: Kể về sự kiện lịch sử từ năm 1791 đến năm 1802, kể về cuộc chiến chống quân xâm lược Thanh của nhà Tây Sơn, chiến thắng vĩ đại của quân Tây Sơn trong chiến dịch "Bình định Oai Mục" và sự sụp đổ của nhà Tây Sơn.
II. Phân tích bố cục từng quyển:
1. Quyển thứ nhất:
Mở đầu: Giới thiệu về tình hình nước ta vào thời kỳ cuối thế kỉ XVIII, sự suy yếu của nhà Hậu Lê và sự khởi nguyên của cuộc khởi nghĩa Tây Sơn.
Phát triển: Miêu tả cuộc khởi nghĩa Tây Sơn từ sự khởi nguyên đến sự thành công, lật đổ chế độ phong kiến thống trị của nhà Hậu Lê và thành lập triều đại Tây Sơn.
Kết thúc: Khẳng định chiến thắng vĩ đại của cuộc khởi nghĩa Tây Sơn, thống nhất đất nước và bảo vệ tổ quốc.
2. Quyển thứ hai:

Mở đầu: Giới thiệu về sự xâm lược của quân Xiêm La vào nước ta.
Phát triển: Miêu tả cuộc chiến chống quân xâm lược Xiêm La của nhà Tây Sơn và chiến thắng huy hoàng lê nhất thống chí hồi thứ 14.
Kết thúc: Khẳng định chiến thắng vĩ đại của quân Tây Sơn trong cuộc chiến chống quân xâm lược Xiêm La.
3. Quyển thứ ba:
Mở đầu: Giới thiệu về sự xâm lược của quân Thanh vào nước ta.
Phát triển: Miêu tả cuộc chiến chống quân xâm lược Thanh của nhà Tây Sơn, chiến thắng vĩ đại của quân Tây Sơn trong chiến dịch "Bình định Oai Mục".
Kết thúc: Khẳng định chiến thắng vĩ đại của quân Tây Sơn trong cuộc chiến chống quân xâm lược Thanh và sự sụp đổ của nhà Tây Sơn.
III. Những điểm độc đáo trong bố cục tác phẩm:
Bố cục thời gian linh hoạt: Tác phẩm không kể sự kiện theo trật tự thời gian tuyệt đối, mà có sự xáo trộn thời gian để tạo nên sự hấp dẫn cho người đọc. Ví dụ, trong quyển thứ nhất, Tác giả kể về cuộc khởi nghĩa của nhà Tây Sơn trong năm 1788, rồi mới kể về sự kiện lịch sử trong năm 1789.
Bố cục dựa trên nội dung: Tác phẩm được bố cục dựa trên nội dung, kể về các sự kiện lịch sử quan trọng của nhà Tây Sơn, góp phần làm nổi bật nội dung chính của tác phẩm.
Bố cục mở đầu và kết thúc hấp dẫn: Tác phẩm có những câu chuyện mở đầu và kết thúc hấp dẫn, giúp cho người đọc cảm thấy hấp dẫn ngay từ những trang đầu tiên và luôn muốn đọc tiếp để biết kết thúc của câu chuyện.
IV. Vai trò của bố cục trong việc thể hiện nội dung:
Bố cục của "Hoàng Lê nhất thống chí" đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện nội dung của tác phẩm:
Làm nổi bật nội dung chính: Bố cục của tác phẩm đã góp phần làm nổi bật nội dung chính của tác phẩm, là cuộc khởi nghĩa vĩ đại của nhà Tây Sơn, lật đổ chế độ phong kiến thống trị của nhà Hậu Lê và thành lập triều đại Tây Sơn.
Tạo nên sự liên kết chặt chẽ giữa các sự kiện: Bố cục của tác phẩm đã góp phần tạo nên sự liên kết chặt chẽ giữa các sự kiện, giúp cho người đọc hiểu rõ hơn quá trình phát triển của cuộc khởi nghĩa.
Tăng cường tính nghệ thuật cho tác phẩm: Bố cục của tác phẩm đã góp phần tăng cường tính nghệ thuật cho tác phẩm, tạo nên sự hấp dẫn và lôi cuốn cho người đọc.
V. Kết luận:
Bố cục của "hoàng lê nhất thống chí hồi 14 soạn" được xây dựng một cách chặt chẽ, hợp lý, góp phần làm nổi bật nội dung chính và tạo nên sự hấp dẫn cho người đọc. Tác phẩm đã giúp cho người đọc hiểu rõ hơn về cuộc khởi nghĩa của nhà Tây Sơn, về những nhân vật lịch sử lừng danh của thời kỳ này và về chiến thắng vĩ đại của dân tộc Việt Nam.
Bố cục tác phẩm còn góp phần tạo nên sự hấp dẫn và lôi cuốn cho người đọc, khiến cho họ luôn muốn đọc tiếp để biết kết thúc của câu chuyện.